Aðgangur fanga að tölvum er lykill að menntun og betri framtíð

Ég tek heilshugar undir með formanni Afstöðu og vil leggja áherslu á mikilvægi þess að fangar hafi greiðan aðgang að netinu, þegar horft er til menntunar í þessu samhengi, þá er sérstaklega brýnt að huga að þeim áskorunum sem fangar standa frammi fyrir þegar kemur að námi og tryggja þeim sömu tækifæri til menntunar eins og öðrum í samfélaginu.

Það virðist alveg hafa gleymst hjá þeim sem fara með fangelsismál að nútíma nám er ógjörningur án tölvu. Í dag fer nær allt nám fram í gegnum tölvur; þær eru bækurnar, skólataskan og skjalageymslan. Tölva er ómissandi þegar kemur að menntun, það eru lágmarks mannréttindi að fangar hafi jafnan aðgang til náms og aðrir.

Áhrif tölvunotkunar á nám fanga

Samkvæmt vitneskju undirritaðs og þeim upplýsingum sem hann hefur aflað sér var útskriftarhlutfall fanga í framhalds- og háskólanámi margfalt hærra þegar tölvur voru leyfðar í lokuðum fangelsum. Á síðustu árum hefur orðið gríðarleg tæknibylting í námi, þar sem tölvur eru ómissandi hluti þess. Þessi þróun hefur orðið til þess að fangar í lokuðum fangelsum verða útundan, þar sem þeim er meinaður aðgangur að nauðsynlegri tækni til að stunda nám á jafnréttisgrundvelli.

Lágmarks mannréttindi

Aðgangur að tölvum er ekki munaður heldur lágmarks mannréttindi í nútímasamfélagi. Tæknileg einangrun fanga er skref aftur á bak þegar kemur að menntun, endurhæfingu og samfélagsaðlögun.

Tölvunotkun hefur margþætt og jákvæð áhrif, hún veitir föngum aðgang að menntun og þjóðfélagsmálum, heldur þeim virkum og auðveldar þeim að aðlagast samfélaginu að nýju. Nútíma atvinnulíf krefst þekkingar á tölvu, með því að takmarka aðgang fanga að þessari tækni er verið að gera þá að eftir bátum samfélagsins. Þetta eykur hættuna á að þeir fari aftur í afbrot þar sem þeir standa verr að vígi til atvinnulífsins. 

Hvatar til náms og endurhæfingar

Fangelsi eiga ekki að vera geymslur; þau eiga að vera endurhæfingarmiðstöðvar sem styðja við betrun einstaklinga. Nauðsynlegt er að innleiða hvata innan kerfisins sem hvetur fanga til náms eða annarrar uppbyggilegrar starfsemi, svo þeir geti snúið aftur út í samfélagið með ný markmið og leið til betra lífs.

Ef fangar eru hvattir til náms með bættum kjörum og auknum möguleikum á menntun, aukast líkurnar á því að þeir nýti fangavistina til uppbyggingar fremur en áframhaldandi óreglu og óminnis. Til þess að þetta sé mögulegt, þurfa fangar að hafa aðgang að tölvum alla daga, frá morgni til kvölds.

Hvatar geta verið félagslegir, fjárhagslegir eða fræðilegir. Félagslegir hvatar geta falið í sér aukin réttindi fyrir þá sem stunda nám, fjárhagslegir geta veitt afslátt af sektum og sakarkostnaði eða tryggt aðgang að vinnu innan fangelsis, og fræðilegir verið í formi námsstyrkja eða aukins stuðnings við menntun. Slíkir hvatar leiða til jákvæðra breytinga í hugsun og hegðun, sem er lykillinn að nýjum tækifærum.

Samfélagslegur ávinningur

Það er samfélagslegur ávinningur að fangar hafi aðgang að tölvum og menntun. Með því að gera þeim kleift að afla sér þekkingu og færni minnka líkur á endurteknum brotum og skilar til samfélagsisns sterkari og betri einstaklingum. Skilaboðin ættu að vera skýr: Menntun er máttur, lykillinn að betra lífi, samfélagið á að styðja við þá sem vilja breyta lífi sínu.

Það er kominn tími til að endurskoða núverandi stefnu um að takmarka aðgang fanga að tölvum. Þeir sem vilja mennta sig eiga ekki að vera hindraðir í því. Með hvetjandi úrræðum og aðgengi að tölvum er hægt auka möguleika fanga að betra lífi og skapa betra samfélag fyrir alla.

Frumkvöðlastarf Bata Akademíunnar - Íslenska Leiðin

Bati innan fangelsiskerfisins

Þegar undirritaður horfir í baksýnisspegilinn með smá beisku en þó með þakklæti í brjósti og huga. Sé ég hvar gleði og þjáning ferðast á lífshjóli batans, þar sem þær vagga fram og aftur á akri lífsins.

Þrátt fyrir að Ísland sé eina Norðurlandaþjóðin sem enn fylgir refsistefnu í fangelsismálum, má finna betrun í grasrótarstarfi Bata Akademíunnar, þar sem félagasamtökin vinna að endurhæfingu og betrun í samstarfi við fanga og fyrrum fanga.

Lífið er síbreytilegt, og hvert andartak speglast í eilífð augnabliksins.

Þegar ég hugsa til baka þá hefst saga Bata Akademíunnar og það grasrótarstarf sem hefur umbreytt virkni og hópefli í Íslenskum fangelsum árið 2004, þegar Tolli og Mundi byrjuðu að koma með fundi á Litla-Hraun, sem hefur verið nær óslitin hefð í rúm 20 ár. Þar sem undirritaður kynntist þessu óeigingjarna starfi þeirra og hefur verið hluti af því starfi síðan, en þó með hléum.

AA starf og uppbygging innan fangelsa

Eins og með allt, þá byrjar allt á einhverju og við getum kallað það grasrótina sem var að mestu leyti byggð á AA fundum. Þessar litlu tengingar sem uxu í þjáningu eymdarinnar urðu til tengingar þar sem menn upplifðu von og traust. Þar sem upphafsmenn Bata Akademíunnar byrjuðu að styðja við fanga innan fangelsisins.

Með tímanum fór hugleiðsla og jóga að fléttast inn í fundina, hugleiðslunni höfðu þeir kynnst í gegnum Hugleiðslu- og friðarmiðstöðina á Grensásvegi. Með samvinnu þeirra var þýddur bæklingur um núvitund eftir Paul Gilbert og Choden, sem var sérstaklega þýddur með það í huga að kenna föngum á Litla-Hrauni og Bitru sem er Sogn í dag núvitund. Núvitund hefur reynst ómetanleg tækni til að styrkja fanga í erfiðum aðstæðum, „sagt af reynslu”.

Smá saman myndaðist öflugt AA samfélag innan veggja fangelsisins sem varð sjálfbært með tímanum. Samstarfið við edrú fanga skilaði sér í fjölbreyttum viðburðum, svo sem AA ráðstefnum og kynningu á óhefðbundnum leiðum eins og hugleiðslu og jóga.

Nánari samskipti og jákvæðar breytingar

Meðan Margrét Frímannsdóttir var forstöðumaður fengu fangar stundum að taka þátt í hugleiðsluhelgi í Hlíðardalsskóla sem var haldin á tveggja mánaða fresti. Þessar hugleiðluhelgar voru skipulagðar af fyrrum fanga, með aðstoð grasrótarinnar sem var til staðar fyrir hann í hans aðlögun að samfélaginu.

Grasrótarstarfið þroskaðist og á endanum var Bata Akademían stofnuð sem formleg félagasamtök. Samtökin halda reglulega fundi í fangelsunum á Hólmsheiði og Litla-Hrauni. Vaxtakippur hefur átt sér stað innan Bata Akademíunnar, þó Bata Akademían hafi upphaflega byrjað að vinna með karlföngum, þá hefur starfið vaxið og dafnað, og Bata Akademían hefur byggt upp öflugt starf meðal kvenfanga. Fyrrum kvenfangar hafa bæst í hópinn með rödd valkyrjunnar, og gefið rýminu nýjan lit. Í gegnum Covid-tímabilið notuðu samtökin fjarfundabúnað til að viðhalda starfinu, með fundi tvisvar í viku, þar sem öndunartækni og hugleiðsla var kennd.

Mikilvægi jafningjastuðnings

Kjarninn í þessu starfi er að mæta föngum sem jafningjar, með virðingu og kærleik að leiðarljósi. Bata Akademían leggur áherslu á að hjálpa föngum að finna sinn innri kraft, taka ábyrgð og byggja upp betra líf.

Árangurinn er óumdeilanlegur; fjöldi einstaklinga hefur náð að breyta lífi sínu til hins betra í gegnum starf Bata Akademíunar.

Samstarf við ríkið - aftur út í samfélagið

Undir ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur voru myndaðir starfshópar, þar sem fulltrúar annarra ráðuneyta voru fengnir til að koma með tillögur að úrbótum í fangelsismálum. Þar var Þorlákur Morthens fenginn ásamt Agnari Bragasyni sem er í dag forstöðumaður Batahúsins, en Agnar er einn af þeim sem hóf að starfa með grasrótinni meðan hann var að afplána sinn dóm. Í framhaldi var Bati Góðgerðarfélag stofnað, sem rekur þrjú búsetuúrræði fyrir fanga bæði karla og konur, sem eru að koma út í samfélagið og hefur árangur þess gefið góða raun.

Eftirspurn eftir þessum úrræðum er mikil, og ljóst að nauðsynlegt er að efla og styrkja þau enn frekar.

Svett á Sogni og Kvíabryggju

Á síðasta ári byrjaði Bata Akademían að koma reglulega með Svett á Sogn, hefur það styrkt og kjarnað hópinn betur saman er þar dvelja, sem hefur haft jákvæð áhrif á orku og jafnvægi einstaklinganna, með sérstakri áherslu á að efla sjálfsábyrgð þeirra. Einnig hefur Bata Akademían farið með Svett á Kvíabryggju.

Íslenska leiðin

Engin önnur starfsemi innan Íslenskra fangelsa hefur skilað jafn góðum árangri og grasrótarstarf Bata Akademíunnar. Samfellt ferli frá fangelsi og út í samfélagið, þar sem einstaklingar eru stuttir til hæfnis og bata, það hefur skilað þeim árangri að hægt er að tala um „Íslensku leiðina“.

Það fallega við þetta óeigingjarna starf er að við erum allavegana, við rennum til á svellinu og okkur er rétt hjálparhönd, í mildi kærleikans.

Þetta er þverfaglegt samstarf fanga, fagaðila í áfallameðferð og fíknifræði, auk aðila frá helstu meðferðarstofnunum.

Þrátt fyrir að ýmis vandamál séu enn til staðar í fangelsismálum hefur „Íslenska leiðin“ sannað sig sem fyrirmynd í endurhæfingu, betrun og betri framtíð.

Það má ekki gleyma því að allt þetta starf hefði ekki verið gerlegt án Fangelsismálastofnunar, og eiga þau sem hafa tekið þátt í þessari þróun mikið þakklæti skilið. „Takk, takk fyrir okkur, takk fyrir ykkur.“

Fangelsismál - Sparnaður og endurhæfing

Fangelsismál á Íslandi hafa lengi verið til umræðu, sérstaklega vegna hve hár kostnaður er við hvern fanga og endurkomu. Samkvæmt upplýsingum frá Fangelsismálastofnun er kostnaður við hvern fanga á bilinu 17,7 til 21,5 milljónir króna á ári, eða um 48.500 til 58.900 krónur á dag. Þetta eru verulegar fjárhæðir sem kalla á endurskoðun á núverandi kerfi.

Rafrænt eftirlit

Ein leið til að draga úr þessum kostnaði er að auka notkun rafræns eftirlits með ökklabandi. Kostnaður við slíkt eftirlit er töluvert lægri, þarna er hægt að spara tugi ef ekki hundruðir milljóna á ári. Með því að lengja þann tíma sem einstaklingar afplána með rafrænu eftirliti og fjölga þeim sem nýta þetta úrræði, mætti spara verulegar fjárhæðir.

Atvinnuþátttaka fanga utan fangelsa

Annað úrræði er að leyfa föngum í opnum fangelsum að stunda vinnu utan fangelsis. Með því að selja vinnu framlag þeirra á almennum markaði gæti hluti tekna runnið til fangans sjálfs, en afgangurinn til fangelsis kerfisins. Þetta myndi ekki aðeins draga úr kostnaði heldur einnig stuðla að endurhæfingu og betri aðlögun að samfélaginu.

Skortur á meðferðaráætlunum

Samkvæmt reglugerð um fullnustu refsinga skal Fangelsismálastofnun, í samvinnu við fanga, gera meðferðaráætlun fyrir hvern fanga. Því miður hefur komið í ljós að slíkar áætlanir hafa því miður ekki verið gerðar, samkvæmt skýrslu ríkisendurskoðun. Þetta bendir til skorts á skipulagi og metnaði innan kerfisins, sem þarf að bæta til að tryggja markvissa endurhæfingu.

Þörf á viðhorfsbreytingu

Til að ná fram þessum breytingum er nauðsynlegt að viðhorfsbreyting verði innan stjórnkerfisins. Fangelsi eiga ekki að vera lélegar kjöt geymslur, fangelsi á að vera endurhæfingarstöð þar sem einstaklingar fá endurhæfingu til betrunar. Með því að innleiða nýjar aðferðir og leggja áherslu á endurhæfingu má skila samfélaginu betri einstaklingum og draga úr endurkomutíðni fanga.

Fangelsi á ekki að vera bákn

Það er kominn tími til að endurskoða refsivörslukerfið á Íslandi, og kveðja gamlan draug. Með aukinni notkun rafræns eftirlits, atvinnuþátttöku fanga utan fangelsa og markvissum meðferðaráætlunum má draga úr kostnaði og bæta endurhæfingu. Þetta krefst viðhorfsbreytingar og aukins metnaðar innan stjórnkerfisins, og ávinningurinn fyrir samfélagið verður óumdeilanlegur.

Allar breytingar krefjast dug og þor.

Ísland undaskilið alþjóðlegum kolefniskvóta

Í ljósi landfræðilegrar legu Íslands hallar á þjóðina þegar kemur að því að uppfylla skuldbindingar að alþjóðlega kvótakerfi kolefnissporsins. Þetta kerfi hefur verið gagnrýnt fyrir skort á gegnsæi, svikum og ósanngirni gagnvart smáríkjum eins og Íslandi. Hér eru aðeins hugrenningar um hvers vegna Ísland ætti að vera undanþegið þessu kerfi og hvers vegna núverandi skipulag er bæði óraunhæft og ósanngjarnt fyrir landið.

Einangrun Íslands

Ísland er lítil eyja í Norður-Atlantshafi sem er algerlega háð flutningum til að uppfylla grunnþarfir sínar. Skipaflutningar og flugsamgöngur eru óumflýjanlegar fyrir land sem hefur hvorki landamæri við önnur lönd né möguleika á að nýta lágkolefnis valkosti eins og landflutninga.

Allar þær vörur sem Ísland flytur inn eða út fara með skipum eða flugi. Eins og staðan er í dag þá eru engar lágkolefnislausnir nægilega þróaðar til að uppfylla þarfir landsins. Vegna fjarlægðar frá meginlöndum Evrópu og Norður-Ameríku eru þessar samgöngur ómissandi fyrir viðskipti, ferðamennsku og daglegt líf Íslendinga. Það er óraunhæft fyrir Ísland að draga úr kolefnis notkun þegar það kemur að þessum samgöngum.

Til að tryggja lífsviðurværi og efnahagslega sjálfbærni landsins ætti Ísland að fá undanþágu frá kvótakerfum sem refsa því fyrir þessa nauðsynlegu losun.

Svik og skortur á gagnsæi

Alþjóðleg kvótakerfi, eins og þau sem byggja á Parísarsamkomulaginu er hluti af kerfi Evrópusambandsins (ESB), sem hefur sætt vaxandi gagnrýni fyrir skort á gagnsæi og staðfestra svika. Kvótakerfið hefur rætur í Kýótó-samkomulagið sem lagði grunninn að markmiðum um minnkun losunar hefur sýnt veikleika, vegna misnotkunar og flókins eftirlits. Fjölmargar rannsóknir hafa sýnt fram á hvernig ríki og fyrirtæki misnota kerfið til að koma sér undan raunverulegri minnkun á losun.

Það eru þó nokkur dæmi sem hafa komið upp, að fyrirtæki og ríki innan ESB hafi framvísað fölskum kolefniseiningum eða misnotað úthlutaða kvóta. Þýska umhverfisstofnunin (UBA) greindi nýlega frá því að hún væri að rannsaka 40 af 69 kolefnisverkefnum vegna gruns um svik. Af þessum 40 verkefnum eru 21 undir sterkum grun, en aðeins fimm hafa veitt samþykki fyrir vettvangsathugun. Þetta bendir til þess að verulegur hluti verkefna innan kerfisins gætu verið ólögmæt og óáreiðanleg.

Kvótakerfið er ekkert annað en þrælahald og fjárhagsleg byrði fyrir smærri ríki eins og Ísland, sem neyðast til að kaupa kolefniseiningar í stað þess að fjárfesta í raunhæfum lausnum innanlands. Þetta veldur því að peningarnir fara til annarra landa án þess að skila beinum umhverfisávinningi.

Þessi mál varpa ljósi á almennt vandamál innan ESB, þar sem eftirlit með kolefnisviðskiptakerfum virðist ófullnægjandi. Skortur á gegnsæi og virkri eftirfylgni hefur gert það að verkum að svik og misnotkun viðgangast sem dregur úr trúverðugleika kerfisins og markmiðum þess um að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda.

Áskoranir í orkuskiptum

Þrátt fyrir að Ísland sé leiðandi í notkun hreinnar raforku, stendur landið frammi fyrir miklum áskorunum í orkuskiptum. Í lykilgreinum eins og sjávarútvegi þegar vertíðin stendur sem hæst við bræðslu. Landeldi er einnig orkufrekur landbúnaður sem og garðyrkja. Þessar greinar eru undirstaða Íslensks efnahagslífs en glíma við takmarkanir sem erfitt er að leysa. Þrátt fyrir endurnýjanlega orku nær Ísland ekki að uppfylla eftirspurnina vegna takmarkaðra raforkuframleiðslu og dreifingar.

Ósanngjarnar raforkuhækkanir

Nú á nýju ári hækkar raforkuverð sem er í algjöru ósamræmi við samfélagslega hagsmuni. Raforkan er þjóðareign það er samfélagslegt hagsmunamál að hún nýtist til að styðja við Íslenska framleiðslu og almenning. Íslensk fyrirtæki og almenningur eiga að njóta góðs af aðgengi að ódýrri raforku. Að hækka raforkuverð um tugi prósenta sýnir það taktleysi sem þrífst innan stjórnarkerfisins.

Kerfið og raunveruleikinn

Eins og Íslenskt máltæki segir: „Í upphafi skal endirinn skoða.“ Þegar kvótakerfið er skoðað í heild sinni, er ljóst að það er ekki nægilega skilvirkt. Það að lönd eins og Kína og Bandaríkin sem marka stór spor í vistskerfið, skuli ekki bera meiri ábyrgð í samanburði við smá ríki eins og Ísland. Öll þessi flóknu kerfi hvetja ekki alltaf til raunverulegra aðgerða heldur gefa fyrirtækjum og ríkjum kost á að „kaupa sér tíma“ í stað þess að draga úr losun.

Nokkur erlend fyrirtæki njóta þeirra forréttinda að vera með starfstöðvar á Íslandi og fá viðurkenndavottun sem hámarkar virði framleiðslu þeirra. Það sem er galið við þetta reiknisdæmi er að þau fá úthlutaðar einingar án gjalds, en umfram kvótaeininga sinna selja þau áfram inn í þetta meingallaða kerfi. En með réttu ættu þessar umframeiningar að renna beint inn í Íslenskt samfélag án endurgjalds.

Fjárhagsleg byrði á minni þjóðum

Það að Íslensk stjórnvöld þurfa að kaupa kolefniseiningar erlendis er lýsandi dæmi fyrir píramídasvindl, þar sem þar sópast gríðarlegar fjárhæðir úr Íslenska hagkerfinu þrátt fyrir að hafa gott sem engin áhrif á loftslagið.

Í ljósi þessara staðreynda er brýnt að Íslensk stjórnvöld setji sér það sem eitt af meginverkefnum að losa Íslenskt samfélag undan hæl dýrsins, „kvótakerfinu”. Þetta kerfi er ósanngjarnt og óskilvirkt sem fer beint út í verðlag og leggur óþarfa byrðir á Íslenskt atvinnulíf og almenning. 

Sanngjörn undanþága fyrir Ísland

Landfræðileg lega Íslands ein og sér ætti að gefa rétt á undanþágu frá alþjóðlega kvótakerfinu fyrir kolefnislosun. Ísland er háð flutningum af hafi og úr lofti, takmarkanir í orkuskiptum gera Ísland ólíkt öðrum löndum. Auk þess er kvótakerfið ekki nægilega gagnsætt og þær svikamyllur sem virðast þrífast þar veikja kerfið, sem skilvirkt kerfi til loftslagsaðgerða.

Í stað þess að taka þátt í þessu sýkta kvótakerfi ætti Ísland að beina fjármagni sínu í sjálfbærar lausnir innanlands, eins og þróun nýrrar orkutækni og kolefnisbindingu. Með því gæti landið haldið áfram að vera leiðandi í sjálfbærni án þess að bera óeðlilega byrði vegna kerfis sem reynst hefur mein gallað í framkvæmd.

 

Ólafur Ágúst Hraundal

Er Vernd einkarekið fangelsi í dulargervi áfangaheimilis?

Vernd hefur verið hluti af íslensku samfélagi í meira en 60 ár. Í upphafi var áfangaheimilið hugsað sem leið fyrir fyrrverandi fanga til að aðlagast samfélaginu á ný, en í dag er spurningin hvort Vernd sé ekki orðin meira lík einkareknu fangelsi? Hlutverk Verndar hefur þróast á þann hátt að fangar sem vilja nýta sér rafrænt eftirlit þurfa að vera vistaðir þar og greiða leigu fyrir vistina. Hvernig stendur á því að Fangelsismálastofnun getur gert þá kröfu að fangi borgi fyrir afplánun sína á Vernd og það sé eini kosturinn til að fangi komist á rafrænt eftirlit?

Félagasamtökin Vernd hófu formlega starfsemi 1. febrúar 1960 að undirlagi Þóru Einarsdóttir. Markmiðið var að styðja einstaklinga sem hafa lokið afplánun fangelsisdóms. Lög samtakanna voru mótuð eftir norrænni fyrirmynd og kveða á um að Vernd skuli aðstoða fyrrum fanga við að yfirstíga byrjunarörðugleika við þáttöku í lífinu að nýju, meðal annars með því að útvega þeim húsnæði, vinnu og sálfræðilega aðstoð. Markmiðið var að efla samhygð og skilning í samfélaginu á högum fanga og fjölskyldna þeirra, sem og að aðstoða þá við að endurheimta traust og aðlögun að samfélaginu.

Áfangaheimili Verndar opnaði fyrst á Stýrimannastíg 9 í Reykjavík og veitti þeim húsaskjól sem áttu um sárt að binda, bæði fyrrverandi föngum og þeim sem bjuggu við bág kjör. Reykjavíkurborg greiddi húsaleiguna og velvildarfólk gaf Vernd innbú með það að markmiði að styðja samtökin. Í dag er Vernd staðsett á Laugateigi 19 í Reykjavík. Mikið vatn hefur runnið til sjávar frá stofnun Verndar.

Ólíkar aðstæður fanga

Fangar fá því miður ekki málefnalega meðferð þar sem tekið er tillit til aðstæðna hvers og eins. Það er gríðarleg mismunun á milli fanga þegar kemur að búsetu þeirra á Vernd. Fangar sem eru búsettir á höfuðborgarsvæðinu hafa betri möguleika á að viðhalda tengslum við fjölskyldu og samfélag sitt. Fangar sem búsettir eru utan höfuðborgarsvæðisins eru svo gott sem sviptir þeim möguleika að umgangast sína nánustu á meðan þeir dvelja á Vernd. Þetta er klár mismunun.

Til að útskýra þetta betur, skulum við skoða þrjú mismunandi dæmi:

• Fangi A: er í takmörkuðu sambandi við fjölskyldu sína eða engu. Hann á í engin hús að venda og á erfitt með að fóta sig í lífinu, hann vantar vinnu og húsnæði til búsetu. Vernd hentar honum fullkomlega til að koma undir sig fótunum.
• Fangi B: er búsettur fyrir utan höfuðborgarsvæðið. Eina leiðin fyrir hann til að vera í sambandi við fjölskyldu sína er í gegnum síma eða tölvu. Hann getur ekki tekið þátt í daglegu lífi fjölskyldu sinnar, eða tengst því samfélagi sem hann ætlar að snúa aftur Hann er í alveg sömu stöðu og þegar hann var í fangelsi þegar kemur að samverustund með fjölskyldu sinni og því samfélagi sem hann ætlar að búa í.
• Fangi C: er búsettur á höfuðborgarsvæðinu, Hann er í góðum tengslum við fjölskyldu sína, hann getur tekið takmarkaðan þátt í daglegu lífi þeirra, hann á auðvelt með að halda tengslum við sitt samfélag. Þessi fangi á fjölskyldu og rekur heimili með öllu tilheyrandi, hann á í fullu fangi með að greiða niður sakarkostnað og þær skuldir er hafa hlaðist upp á meðan á afplánun hefur staðið. Vernd hamlar dagleg tengsl hans í lífi fjölskyldunnar og þá sérstaklega einni mikilvægustu stund dagsins, „úlfatímanum“.

Íþyngjandi leigukostnaður fyrir fanga

Til að komast á rafrænt eftirlit verður fangi fyrst að klára skyldubundna dvöl á Vernd, sama hvaðan af landinu hann kemur. Sú vist kostar 100.000 kr. á mánuði og eru flest herbergin þar tveggja manna. Fyrir þá sem eiga fjölskyldu, reka heimili og eru jafnvel að greiða niður uppsafnaðan sakarkostnað er þetta mjög þungbær fjárhagslega byrði. Þetta er klárlega ekki réttlát meðferð á skjólstæðingum og sýnir hversu langt Vernd hefur fjarlægst upphaflegan tilgang sinn.

Það er mikilvægt að spyrja sig, hvers vegna þarf fangi sem er að ljúka afplánun að greiða fyrir vistun sína? Að fangar þurfi að fjármagna afplánun sína virðist vera ákveðin tegund þrælahalds. Fangar líta á Vernd sem opið fangelsi, ekki áfangaheimili eins og Vernd vill telja sig vera, þar sem þeir eru ekki aðeins sviptir frelsi heldur einnig skyldaðir til að taka þátt í sjálfboðavinnu til að mæta kröfum um virkni hafi þeim ekki tekist að útvega sér vinnu á meðan á dvöl þeirra stendur. Þeir eru skyldaðir til að greiða fulla leigu þrátt fyrir að hafa engar tekjur af sjálfboðastarfi sínu.

Tæknin gerir Vernd úrelt úrræði

Í ljósi þeirrar tækni sem er til staðar í dag, til dæmis GPS-tæknin, eða önnur snjalltæki, má velta því fyrir sér hvort núverandi kerfi Verndar sé úrelt. Það að fangi sem á heimili á Akureyri, Egilsstöðum eða annars staðar á landsbyggðinni, þurfi að vera vistaður í Reykjavík á Vernd til að vera gjaldgengur á rafrænt eftirlit, skapar hindranir fyrir þá sem vilja halda tengslum við fjölskyldu sína og samfélag. Þetta er hrein og klár mismunun, þar sem búseta ræður miklu um hvernig fangar geta tengst aftur nærumhverfi sínu.

Dagskrá Verndar er vandamál fyrir þá sem eru með fjölskyldu

Fangar á Vernd mega vera úti frá klukkan 07:00 til 23:00 alla virka daga, um helgar mega þeir vera úti frá klukkan 07:00-22:00. Hins vegar þurfa þeir að vera inni á Vernd á virkum dögum milli kl. 18 og 19 en þess þarf ekki um helgar. Þeir missa því af kvöldverðinum, sem er mikilvægasti samverutími fjölskyldunnar. Einnig eru börn oftast að klára tómstundaæfingar um þetta leyti. Þessari reglu þarf að breyta ef ætlunin er að styrkja fjölskyldutengsl og aðlögun fanga að samfélaginu.

Áföll og fíknivandi

Stór hluti fanga á við fíknivanda að stríða og hefur upplifað alvarleg áföll á lífsleiðinni. Á meðan fangavist stendur fá þeir mjög takmarkaða aðstoð til að vinna úr þeim áföllum og persónuleikaröskunum sem þeir burðast með. Það er samfélagsleg ábyrgð að veita þeim viðeigandi aðstoð, t.d. aðgang að þerapista eða sálfræðingi og að hún sé niðurgreidd af ríkinu. Það gæti hjálpað þeim að byggja sig upp, bæði andlega og félagslega, og um leið skapast betra samband þeirra við samfélagið þegar afplánun lýkur.

Fjármál Verndar og gagnsæi

Það er nauðsynlegt að ræða fjármál Verndar. Vernd fær fjárframlög frá Fangelsismálastofnun fyrir hvern fanga, auk þess sem fangar greiða fyrir dvöl sína þar. Opinberar skýrslur um rekstur Verndar eru af skornum skammti sem vekja spurningar um gagnsæi í rekstrinum. Hægt er að skoða ársreikninga hjá flest öllum opinberum fyrirtækjum og þar með talið Fangelsismálastofnun, hins vegar er hvergi hægt að finna ársreikning Verndar, þar sem Vernd felur sig á bak við það að vera góðgerðarfélag sem lýtur ekki sömu reglum og einkahlutafélög.

Er Vernd opið fangelsi eða áfangaheimili?

Að lokum er nauðsynlegt að spyrja: Er Vernd áfangaheimili eða opið fangelsi? Það er taktlaust að vista fanga úr öllum landshlutum á einu svæði þegar tæknin getur boðið upp á annað, með einfaldari úrræðum sem taka mið af einstaklingnum. Til þess þarf að endurskoða reglur Verndar.

Þegar ég skoða málið heildstætt get ég ekki komist að annarri niðurstöðu en að Vernd sé einkarekið fangelsi undir regnhlíf félagasamtaka.

Fangar eru ekki bara tölur á blaði! Þeir eru manneskjur með mismunandi þarfir.

Það er kominn tími til að við sem samfélag kveðjum gamla tímann og hugsum kerfið upp á nýtt. Að refsivistarstofnarnir endurskoði og nútímavæði reglur sínar og úrræði, og finni lausnir sem henta frelsissviptum einstaklingum í nútíma samfélagi.

 

Ólafur Ágúst Hraundal

Kosningum lokið og hvað nú?

Nú er kosningum lokið og niðurstöður nokkuð ljósar, eftir stutta og skarpa kosningabaráttu, þar sem Vinstrið gall afhroð. Tveir flokkar þurrkuðust út og þurfa því að pakka saman hugmyndum sínum og setja í rykfallnar geymslur. Má því segja að hægrið hafi unnið stór sigur. En því miður virðist miðjan hafa komið sér þétt að borðinu, sú miðja, sem nú heldur um stjórnartaumana, virðist þó ætla að reyna að miðla málum með leiðum sem sennilega leiða til aukinna skatta, álaga og loftkenndra loforða. En hversu lengi er hægt að vegasalt og halda jafnvægi?

Gullhúsið sem logar

Einn af draumum tveggja flokkana af þeim þrem sem virðast líklegastir til að mynda næstkomandi ríkisstjórn, er innganga í ESB, hún sé töfralausnin á okkar vandamálum. Þessi hugmynd hljómar í huga þeirra eins og hún sé töfralyf sem muni losa Íslenskt samfélag úr fjötrum verðbólgu og vaxtaóreiðu. En hversu raunhæfur er þessi draumur? Hvað hagnast eða tapar Íslenskt samfélag með inngöngu í sambandið?

Innganga í ESB væri sjálfsmorð á sjálfstæði Íslendinga, Ísland væri eins og lamb í kjafti úlfsins. Íslenska þjóðin hefur byggt upp sitt efnahagslíf með því að nýta auðlindir landsins. Með því að færa valdið til Brussel erum við í raun að afsala okkur sjálfstæðinu, fyrir þeim er Ísland litla gullgæsin. Þar sem við hefðum ekki lengur stjórn á eigin auðlindum, hvort sem það snýr að sjávarútvegi, landbúnaði eða raforku. Þeir sem tala fyrir ESB-aðild vilja ekki ræða hvað er í öllum pakkanum hvernig slík aðild muni þrengja að okkur undir stjórn ESB sem hefur gott sem enga innsýn í þarfir smáríkis eins og Íslands.

Dýrkeypt hindrun

Sú mýta er fyrir löngu orðin úrelt að sjálfstæði Íslendinga haldist í hönd við Íslensku krónuna. Við verðum að sætta okkur við það að Íslenska krónan er æxli sem þarf að fjarlægja, hagkerfið okkar er einfaldlega of lítið til að ráða við að halda úti sér Íslenskum gjaldmiðli. Íslenska krónan er handónýt og svo er hún einnig verðlaus á erlendri grundu.

Íslenska krónan kostar Íslenska þjóðarbúið miklar fjárhæðir árlega. Áætlaður vaxtamunur milli krónu og evru er 3%, sem veldur auknum vaxtakostnaði upp á um 200 milljarða á ári. Þetta jafngildir byggingarkostnaði nýs Landspítala. Einnig stuðlar krónan að hærri verðbólgu, minni kaupmætti og auknum lánakostnaði. Seðlabankinn hefur að auki þurft að verja gengi krónunnar með gjaldeyrisforða, sem kostar yfir 20 milljarða árlega, ef miðað er við meðalverðbólgu upp á 4% á ári. Þegar þetta er allt saman tekið er heildarkostnaður Íslensku krónunnar yfir 600 milljónir á dag.

Það sem þarf er að taka skref í átt að stöðugleika í efnahagskerfinu, ekki með því að afsala okkur sjálfstæði heldur með því að festa Íslensku krónuna við stöðugan gjaldmiðil eins og evru eða dollar. Þannig mætti draga úr þeirri óstjórn sem hefur einkennt Íslenskan efnahag áratugum saman. Þessi óstöðugleiki hefur verið leikvöllur fjármálaelítunnar, sem hefur notfært sér sveiflur krónunnar til eigin ávinnings, á kostnað almennings og heimila landsins.

Með stöðugum gjaldmiðli yrði torveldara fyrir þessa elítu að hagnast á sveiflum krónunnar. Heimili landsins myndu þá loksins fá vernd gegn óeðlilegum vaxta- og verðbólguskotum, þetta gæti verið fyrsta skrefið í átt að því að leggja grunninn að nýju hag- og lánakerfi. Þetta myndi skapa umhverfi þar sem fólk gæti áætlað fjárhag sinn til lengri tíma, án þess að þurfa stöðugt að horfa á uppsprengdar afborganir vegna verðtryggingar eða óvæntra vaxtahækkana.

Fjötrar fortíðarinnar

Við getum ekki rætt stöðugleika án þess að nefna Íslensku verðtrygginguna sem er sér Íslenskt fyrirbæri. Hvernig má það vera að eitt af grunnkerfum lánamarkaðsins, „verðtrygging“ sé aðeins að finna á Íslandi?

Verðtryggingin hefur lengi verið réttlætt til að vega niður verðbólgubálið, en raunveruleikinn er sá að hún heldur heimilum í vítahring skulda. Þetta fyrirbæri finnst hvergi á Norðurlöndum, og ef djúpt er kafað þá er skrítið hún sé ekki ólögleg, ef út í það er farið. Það að lántakandi viti ekki hvað hann eigi að greiða eftir ár, það myndi engin Norðurlandaþjóð sætta sig við þess lags viðskiptahætti, en hér á landi hefur þetta þrælahald verið réttlætt með efnahagslegum rökum sem standast ekki lengur tímans tönn. Þetta kerfi sem stjórnmálamenn hafa varið í áratugi er óskiljanlegt í ljósi þess að við viljum bera okkur saman við hin Norðurlöndin.

Ef ný ríkisstjórn ætlar að gera eitthvað raunverulegt fyrir þjóðina, þá verður hún að leggja fram áætlun um að losa okkur undan þessum fjötrum. Það er engin afsökun fyrir því að halda áfram á þessari braut þegar aðrar lausnir eru fyrir hendi.

Hvert stefnir Ísland?

Nú þegar kosningarnar eru að baki og ný stjórn tekur við taumunum, stendur Ísland frammi fyrir mikilvægum spurningum um framtíð sína. Mun nýja ríkisstjórnin hafa hugrekki til að takast á við þessi rótgrónu vandamál? Eða mun hún sökkva sér í miðjumoð þar sem reynt er að gera öllum til hæfis, á kostnað raunverulegra lausna?

Það er löngu orðið tímabært að leggja af dýrtíð óstöðugleikans sem fylgir krónunni, og hefur haldið Íslenskum skattgreiðendum í gíslingu í áratugi. Lausnin liggur ekki í því að ganga í Evrópusambandið og færa valdið til annarra. Hún liggur í því að taka stjórnina í eigin hendur.

Við þurfum að hafa pólitíska forystu sem er tilbúin að kveðja gamla tímann, og horfa fram á veginn, axla ábyrgð og koma með lausnir sem þjóna þjóðinni í heild sinni, ekki aðeins fjármálakerfinu eða stjórnmálamönnum sjálfum. Ef ekki, þá mun sagan endurtaka sig og Íslenska þjóðin mun sitja uppi með krónu sem dansar í takt við ofbeldisfullan töfrasprota spillts auðvaldsins.

Það er kominn tími til að stöðva leikvang krónunnar og byggja upp traust í Íslensku efnahagslífi. Spurningin er, mun ný ríkisstjórn taka þessa áskorun alvarlega, eða verða næstu fjögur ár aðeins framhald á sama sýkta leikritinu?

Aðeins tíminn - mun leiða það í ljós.

 

Ólafur Ágúst Hraundal

Dulin mein íslensks stjórnkerfis

Spilling Íslenskra stjórnsýslu

Íslenskt stjórnkerfi hefur lengi verið gagnrýnt fyrir alvarlega spillingu og frændhygli sem hefur markað djúp spor í samfélagið. Nýlegar rannsóknir sýna að Ísland hefur fallið niður á spillingarvísitölu Transparency International, þar sem landið situr nú í 19. sæti, verst allra Norðurlanda. Þetta lýsir best hvað ísland er mikið spillingarbæli auðvaldsins, hagsmunatengsl og hroki hafa grafið undan trausti almennings á kerfinu. Dæmin eru mörg, og sum þeirra eru stórmál sem hafa skaðað og markað íslenskt samfélag.

Spilling og hagsmunaárekstrar

Samherjamálið í málinu var Íslenska sjávarútvegsfyrirtækið Samherji sakað um að greiða mútur til embættismanna í Namibíu til að tryggja sér veiðikvóta. Helgi Seljan sem fór fyrir Kveiks þættinum sem fjallaði um þetta mál þar sem einnig var sýnt fram á skatta undanskot í gegnum skúffufyrirtæki. Einu afleiðingarnar sem urðu af þessum þætti var að Helga Seljan og þeir blaðamenn sem komu að málinu voru slaufaðir, þeim var sturtað niður og hent á haf út.

Einkavæðing Íslandsbanka hefur einnig vakið mikla gagnrýni þar sem skortur á gagnsæi í söluferlinu vakti upp spurningar um hvort hagsmunir fárra hafi ráðið för. Þessi skugga sala endaði með að Íslandsbanki var sektaður um 1,2 milljarð króna, sem íslenska þjóðin fékk beint í fangið. Þessi atburður hefur haft áhrif á traust almennings til bankans og leitt til þess að stórir viðskiptavinir hafa sagt upp viðskiptum sínum við hann.

Hvalveiði er nýjasta dæmið þegar Gunnar Bergmann Jónsson, sonur Jón Gunnarssonar þingmanns Sjálfstæðisflokksins, var að gera sig breiðan fyrir huldumanni sem fór undir fölsku flaggi sem Austurrískur fjárfestir í von um að landa risa fasteigna díl. Þessi minnimátarkennd eða mikilmennskubrjálæði vekur hjá manni spurningar um persónuleg tengsl og hagsmuni sem virðast ráða miklu í stjórnmálum á Íslandi.

Teflón Bjarni um hann er hægt að skrifa heila bók, hvernig dusta á af sér rykið.

Innra eftirlit og ábyrgðarleysi innan lögreglunnar

Lögreglan sem á að gæta að lögum og reglum samfélagsins hefur sætt gagnrýni fyrir skort á innra eftirliti og frændhygli í starfi. Það hafa komið upp mál þar sem lögreglumenn hafa brotið á samstarfmönnum vegna áreitis í starfi, þeir eru fluttir á milli deilda í án þess að axla ábyrgð. Það er eins og það séu aðrar reglur sem gilda um starfsmenn embættisins en hjá hinum almenna borgara, þeir þurfa ekki að taka afleiðingum gjörða sinna en almenningur þarf að sæta fangelsi eða missa djobbið.

Það að lögreglan fari sjálf með rannsókn á sjálfri sér skapar gríðalega mikla hlutdrægni og grefur undan trausti til rannsókna. Það er eins og Lögreglan sé yfir lög hafin þegar það snýr að þeim sjálfum, þar að auki hefur komið í ljós að forvirkar rannsóknarheimildir eru oft notaðar án nægilegs eftirlits, sem vekur áhyggjur um misnotkun valds.

Hryðjuverkamálið þar sem tveir einstaklingar voru dæmdir fyrir að breyta skotvopnum og gera þau sjálfvirk, sá lögreglan aldrei ástæðu til að yfirheyra eða rannsaka neitt sérstaklega þann sem tók það að sér að breyta skotvopnunum fyrir þá. Það var vegna þess að þar var á ferðinni faðir frú Sigríðar Bjarkar Ríkislögreglustjóra.

Grímur Grímsson yfirlögregluþjónn, í gegnum hans starfsferil hafa komið upp atvik þar sem hann ásamt öðrum meðstjórnendum Lögreglu hafa verið sakaðir af verjendum sakborninga að mál þeirra séu einungis rannsökuð til sektar en ekki til sýknu. Aurum-málið er skýrt dæmi þar sem farið var á svig við lög, gögnum var leynt sem hefðu getað hreinsað sakborning af sökum, mál sem hélt sakborningi í gíslingu í 16 ár. Nú er Grímur í framboði fyrir Viðreisn og skipar þriðja í sæti í sínu kjördæmi. Það er til umhugsunar hvort einstaklingur sem hefur farið fram með þessum hætti sé hæfur til að taka sæti á Alþingi. Er þetta siðferðið sem við viljum hafa þar og hafa áhrif á framtíð þjóðar? Þetta er spurning sem kjósendur verða að velta alvarlega fyrir sér.

Spillinginn á sér víðar rætur

Frændhygli er stórt vandamál innan íslenska stjórnkerfisins. Persónulegar vináttu- og fjölskyldutengingar hafa leitt til þess að hæfileikaríkir einstaklingar hafa ekki komist að, þar sem þeir njóta ekki sömu forréttindana.

Þetta ábyrgðarleysi “ég man ekki“, hefur grafið undan trausti. Almenningur líður fyrir þann siðferðisbrest sem spillingin hefur alið af sér. Upplifanir almennings að stjórnvöld séu ekki að sinna skyldum sínum af heiðarleika og ábyrgð. Að hagsmunir okkar spilltu elítú hafi forgang fram yfir almenna hagsmuni.

Íslenskt samfélag kallar nú eftir umbótum. Það er ljóst að stjórnvöld og lögreglan þarf að taka á spillingu, frændhygli og ábyrgðarleysi með auknu gagnsæi, skýrari reglum og óháðu eftirliti. Með því að bæta eftirlit og ábyrgð innan kerfisins má stuðla að endurheimt trausts og tryggja að almannahagsmunir séu ávallt í forgangi. Að öðrum kosti mun íslenskt samfélag halda áfram líða fyrir þá siðferðisskekkju sem spilling veldur.

 

Ólafur Ágúst Hraundal

Er Stuðlar bara köld kjöt geymsla?

Það er þyngra en tárum taki

Ég fékk sting í hjartað þegar ég horfði á Kveik, þátt um Stuðla. Að horfa á þessa ungu einstaklinga sem eru að berjast fyrir lífi sínu í ónýtu kerfi er óboðlegt. Það er engu líkara en að kerfinu sé skítt sama um skítugu börnin hennar Evu. Því miður fengu mörg hver þessa einstakling ekki góð spil á hendi. Það er sorglegt að sjá það sé ekkert langtíma meðferðarheimili eftir sem tekur við drengjum sem eru að burðast með sínar raskanir og áföll án hjálpar.

Ofbeldi í samfélaginu er á uppleið, og það má heimfæra á Mennta- og barnamálaráðuneytið. Það ríkir algjört agaleysi þegar það kemur að leik- og grunnskólum landsins, það að kennari megi ekki skamma eða hafa hemil á börnum sem þeir eru með alla virkadaga frá klukkan 8:30 til 16:00 er ekki í lagi, það er ástand sem skapar glundroða. Leik- og grunnskólar eru ekkert annað en uppeldisstofnanir, börn þurfa og vilja aga.

Þegar horft er á þá þróun sem á sér stað þegar það kemur að málaflokki meðferðarheimila er augljóst að staðan hefur versnað, nú er einungis eftir Bjargey fyrir stúlkur og ekkert eftir fyrir drengina okkar. Árið 2004 voru átta meðferðarheimili í samstarfi við ríkið, samkvæmt Barna- og fjölskyldustofu, en nú er aðeins Stuðlar eftir fyrir drengi. Þó að langtíma meðferð eigi sér stað á Stuðlum í dag eru Stuðlar í grunninn ekkert annað en neyðarvistun. Það er sorglegt að sjá hvernig lokanir þessara heimila hafa fengið að gerast án þess að það hafi verið reynt að bæta kerfið í staðinn. Málaflokkurinn hefur verið vanræktur með því að loka heimilum sem áður hjálpuðu og gáfu von til þessara ungu einstaklinga. Hversu lengi ætlar stjórnsýslan að halda áfram að stinga hausnum í sandinn þegar kemur að einstaklingum með frávikshegðun?

Skilaboðin eru skýr

Innan stjórnsýslunnar ríkir gegndarlaust ofbeldi. Ef starfsmaður vogar að tjá sig um hvernig ástandið er á sínum vinnustað þá á hann í hættu á að missa vinnuna. Þegar Úlfar Einarsson, forstöðumaður Stuðla steig fram og sagði opinberlega hvernig ástandið á Stuðlum væri, að það væri grafalvarlegt bæði fyrir starfsfólk og börnin sem þar dvelja. Eftir þáttinn var hann sendur í leyfi sem lýsir best því ofbeldi sem viðgengst innan kerfisins. Þetta eru staðreyndir sem vekja óhug. Það er óboðlegt að blanda öllum þessum börnum saman sem eiga við misjafnar raskanir að stríða, óháð þörfum þeirra. Sum þessara barna eiga alls ekki heima í því umhverfi sem þau eru neydd til að vistast í.

Ástandið verra en fyrir 20 árum

Það er árið 2024, og samt er ástandið verra en það var fyrir 20 árum. Börn á ábyrgð ríkisins fá ekki viðeigandi meðferð, og það er skammarlegt. Þessi vanræksla kerfisins gagnvart þessu unga fólki sem er þarna í einangrun í algjöru afskiptaleysi, er skýrt dæmi um galla embættismanna kerfisins. Eins og fyrrum vistmaður, Gabríel Máni, lýsti. „Það var engin meðferð, þetta var bara geymsla, ég hef alltaf sagt að hefði ég ekki verið að fara inn á stofnanir þegar ég var krakki, þá væri ég bara dauður. Bara ekki spurning sko, AA- prógramið er það sem hjálpaði mér langmest.“

Það er ekkert annað en vanmáttur og ofbeldi að reka forstöðumanninn fyrir að benda á alvarleika málsins það væri frekar nær að líta á þetta sem verkefni sem þarf að leysa úr og gera betur.

Kerfið býður eftir fangelsun

Eins og staðan er í dag, þá er eins og kerfið sé í raun að bíða eftir að þessir einstaklingar nái aldri svo hægt sé að setja þá í fangelsi. Það virðist ekki vera neinn metnaður né raunveruleg hugsun að hjálpa þessum hópi. Þetta lýsir kefinu í hnotskurn algjör skortur á vilja á að koma með raunveruleg úrræði, áður en þessir einstaklingar lenda í fangelsi. Það er eins og samfélagið sé að búa sig undir að læsa þau inni frekar en að bjarga þeim.

Ungt fólk er verðmætasta auðlindin

Við verðum að hætta að afsaka okkur með peningaleysi. Mestu verðmætin eru í unga fólkinu okkar. Ef við björgum einu barni, björgum við heillri framtíð. Það er sorglegt að sjá hvernig samfélagið hefur algjörlega brugðist þessum hópi og beint athyglinni á allt annað en okkar samverjum t.d. að málum flóttafólks, sem virðist vera meira virði fyrir kerfið en okkar eigin börn.

Staðreyndir tala sínu máli

Árið 2016 fékk barnavernd 461 tilkynningu um ofbeldi sem barn beitti. Í fyrra voru tilkynningarnar orðnar 1.072 – meira en tvöföldun á aðeins nokkrum árum. Með lokun hvers meðferðarheimilis hefur álagið aukist á þau heimili sem eftir standa. Það hlýtur að hafa legið í augum upp að þetta myndi gerast, en samt var ekkert gert til að bregðast við.

Þessi ungu börn sem eru stundum eru kölluð olnbogabörn samfélagsins eyða stórum hluta unglingsára sinna í meðferðarkerfinu. Stuðlar reyna sitt best til að hjálpa þeim, en aðstaðan eru óboðleg. Stuðlar var ekki hannað sem langtímaúrræði, það var hannað sem neyðarvistun. Það að fjöldi þeirra meðferðarheimila sem áður voru og buðu upp á langtímameðferð hafa horfið, og það hefur bitnað mest á þeim sem þurfa á stuðningi að halda.

Er ekki kominn tími til að gera betur?

Þessi staða getur ekki varið áfram. Við megum ekki missa fleiri börn inn í vítahring hyldýpis. Það er skylda okkar sem samfélag að tryggja að þau fái þá aðstoð sem þau þurfa til að vaxa og dafna. Að ungmenni séu geymd í lélegum kjöt geymslum er ömurlegt að sjá og heyra. Að það sé engin markviss stefna sem virðist eiga sér stað varðandi meðferð barna innan kerfisins hjá Barna- og fjölskyldustofu, bara kaldar kjöt geymslur.

Það er komin tími á að Barnamálaráðherra og hans fólk girði sig í brók og fari að hugsa betur um sína skjólstæðinga. Mín upplifun af þessum þætti hjá Kveik er að það sé verið að undir búa þessi ungmenni fyrir fangelsi, það sé endastöðin fyrir þau. En innan fangelsis kerfisins er líka eitt stórt vandamál, það er engin markviss stefna þegar það kemur að meðferðaráætlun, betrun eða endurhæfingu bara enn ein kjöt geymslan.

Ef við horfum á stöðuna sem upp er komin á Litla-Hrauni þá er hún afrakstur, af lokun allra þessa meðferðarheimila sem skrifast á lélegt kerfi sem Barna- og fjölskyldustofa rekur, sem er algjör skömm af. Það er fullt hægt að gera það þarf bara smá metnað, fyrirhyggju og búa til verkefni sem gefa tilgang í lífi þessara ungu einstaklinga.

 

Ólafur Ágúst Hraundal

Súrefnið á þrotum

Nú er elítu fjármálakerfisins nóg boðið. Að verkalýðshreyfingin hafi sýnt af sér þvílíka ósvífni, hafa dregið almenning á Austurvöll til þess eins að mótmæla því ofbeldi sem á sér stað innan fjármálakerfisins og það við setningu Alþingis. Þar sem fjármálaráðherra vors lands, Sigurður Ingi, kynnti fjárlög ríkisins með yfirskriftinni „þetta er allt að koma“. Það er smá slagsíða, bara halli upp á 41 milljarð króna. Alltaf sama tuggan, það á að forgangsraða verkefnum. Hækka álögur á bílaeigendur sem og á reykinga- og drykkjufólk. Kannski lækkar greiðslubyrði húsnæðislána, ekki alveg víst.
 
Hurð Alþingis var vart fallin að stöfum, þegar Arion banki boðar vaxtahækkanir á verðtryggð lán. Í kjölfarið kemur kampakátur Íslandsbanki með opið ginið í bullandi fíkn. Nú skal stela því litla sem eftir er. Sýna meðal-jónum hvar Davíð keypti ölið. Með slagorðinu „kyrkja lýðinn til hlýðni“. Að almúginn hafi vogað sér að taka þátt í mótmælum og sýnt óánægju sína á fjármálakerfi og ríkisstjórn.
 
Græðgin og viðbjóðurinn er orðinn svo gengdarlaus að hinn almenni borgari stendur á öndinni þreifandi í tómið, tilbúinn að selja sál sína fyrir örskammt af súrefni. Á meðan bankarnir fitna og fitna. Þeir hafa aldrei sýnt af sér eins mikinn hagnað og korter fyrir hrun, þá er þjóðinni blæddi næstum út.
 
Þessi ríkisstjórn er ekki að fara gera eitt né neitt annað en að rýja þjóðina inn að skinni. Hún er búin að sýna það í verki og orðum. Það þarf að koma böndum á þessa vitfirru og stoppa þessa sturlun. Nóg er tjónið!

Elsku ríkisstjórn. Þér er hér með sagt upp vegna afglapa í starfi. 
Takk fyrir allt það góða, að ógleymdu ráni og snöru skuldafensins. 

Ykkar einlægur.
Ólafur Ágúst Hraundal

Fjóspúkinn og nýju föt keisarans

Hvenær er nóg, Nóg!

Núna kasta stjórnarflokkarnir hver af öðrum hinum og þessum loforðum í allar áttir. Það á að gera hitt og þetta. Allt á kostnað barnabarna, barnanna. Fjóspúkinn farinn að hreiðra um sig á háalofti stjórnarheimilisins, hróp og köll heyrast um alla ganga heimilisins. Hvar er duddan? -Í von um að lýðurinn gleymi í eitt augnablik. Tylla plástri á sárið korter fyrir kostningar með sykurhúðuðum loforðum. Almenningssamgöngur, borgarlína, þjóðarleikvangur, lækkun vaxta, launahækkanir og uppbygging íbúða og svo lengi mætti telja. Ein og ein vögguvísa rauluð í von um að kæfa pirringinn sem er farinn að hreiðra um sig hjá vanþakkláta lýðnum sem kann hvorki að skammast sín né þakka fyrir sig.

Það er farið votta fyrir smá ógleði og kvíða hjá tríóinu. Héraðshöfðingjar meirihlutans fara mikinn í orðaflaumi fáránleikans. Marrið í gólffjölunum farið að æra stjórnarsamstarfið. Ungliðar vilja breytingar og eru farnir að leggja út mottur sínar í von um að fá áheyrn nútímans. Öldungarnir velta sér í gröfinni. Gömlu góðu gildin fótum troðin í hroka flokks elítunnar. 

Nóg komið af meðvirkni!

Ef við sem samfélag viljum sjá breytingar þá þurfum við að kveðja gamla tímann og horfa fram á við. Hættum að falla í gryfju þjófahyskisins sem er búið að níðast á þjóðinni síðustu 40 árin. Stöndum saman öll sem eitt. Það er kominn tími á hallarbyltingu, mokum draslinu út. Það er ekki nóg að setja X það þarf að setja X-ið á réttan stað. Það er komið nóg af álfaryki arðræningjanna. Það er kominn tími á að við sem samfélag komum okkur úr þessu ofbeldissambandi og segjum STOPP! Það er komið nóg af þessum þjófnaði. Framtíðin er í okkar höndum. Nýi tíminn er í þínum höndum. Hættum að láta koma fram við okkur eins og þræla. Munið að við erum hvert og eitt örsmá en saman erum við risastór Íslensk þjóð.

Láttu X-ið ekki vanta!